Eén van de meest voorkomende huidaandoeningen is neurodermitis. In Nederland zijn er zo'n 400.000 mensen die met dit huidprobleem kampen. Ze hebben last van een droge, schilferige en jeukende huid. De symptomen lijken ineens op te komen en dienen in de acute fase vaak behandeld te worden met medicijnen. Daarom is het van belang om neurodermitis te herkennen en een 'uitbraak' te voorkomen. In dit blog leggen we je uit hoe je neurodermitis kan herkennen, wat deze huidaandoening inhoudt en wat je het beste kan doen om symptomen te verminderen en te voorkomen.
Wat is neurodermitis?
Het begrip
Het begrip 'neurodermitis' is afgeleid van de Griekse begrippen voor 'zenuwen' (neuron) en 'huid' (derma). Het achtervoegsel '-itis' geeft aan dat er sprake is van ontstekingen. Men dacht namelijk in eerste instantie dat de zenuwen ontstoken raakten. Wetenschappers gaan er tegenwoordig vanuit dat neurodermitis (ook wel atopisch eczeem genoemd) ontstaat als gevolg van erfelijke aanleg. De term is daarom veranderd en er wordt vaker gesproken van 'atopisch eczeem' of 'atopische dermatitis'. De aandoening is niet besmettelijk.
Aanleg
De kans dat een baby neurodermitis krijgt, is groter wanneer één van de ouders er last van heeft of beide ouders er last van hebben. Heeft één ouder er last van, dan is de kans dat het kind het krijgt 40%. Hebben beide ouders er last van, dan stijgt de kans naar 60% tot 80%. Patiënten met neurodermitis lijken ook meer kans te hebben op het krijgen van hooikoorts en allergisch astma. Ook bij deze aandoeningen geldt dat als één van de ouders of beide ouders deze aandoening hebben, de kans op neurodermitis bij het kind groter is.
Symptomen
Het meest bekende symptoom bij neurodermitis is de sterke en ondraaglijke jeuk. De huid is veelal zeer droog en ruw en voelt snel branderig aan. Neurodermitis patiënten hebben een ander microbioom en de huid maakt minder talg aan. Onderzoeken lijken erop te wijzen dat het lichaam een bepaald eiwit (filaggrine) niet voldoende kan produceren, waardoor er geen sterke en gezonde opperhuid kan worden opgebouwd. De huidbarrière is daardoor zwakker en makkelijker te doordringen. De huid kan vochtigheid minder goed vasthouden en ziektekiemen kunnen makkelijker indringen, wat kan leiden tot ontstekingen. Vervolgens ontstaat er eczeem, dat ruw en droog of juist vochtig kan aanvoelen. Door de heftige jeuk is het lastig om niet te krabben, terwijl krabben de klachten kan verergeren. Het is een vicieuze cirkel.
Delen van de huid
Eczeem en huiduitslag komen vaak voor op bepaalde delen van het lichaam. Bij baby's zijn dit het hoofd, het gezicht, de binnenkant van de armen en de voorkant van de benen. Ook komt het vaak voor op de handen en voeten. Bij kinderen zijn het meestal de binnenkant van de armen en benen en de enkels. Jongeren en volwassenen hebben over het algemeen last van de handen en voeten en de binnenkant van de knieën en ellebogen.
Leeftijd
Voor baby's is neurodermitis of atopisch eczeem een zeer heftige huidaandoening. Het immuunsysteem is nog in ontwikkeling, waardoor een uitbraak makkelijk kan ontstaan. De symptomen verdwijnen meestal bij jonge kinderen, maar het kan ook zijn dat je als volwassene nog last hebt van de klachten.
Wat zijn de oorzaken van een neurodermitis uitbraak?
Irriterende stoffen
Neurodermitis speelt op in fasen en er kunnen diverse oorzaken zijn. De huid kan bijvoorbeeld geïrriteerd raken door bepaalde stoffen, zoals wol of synthetische materialen. Zweet, huidverzorgingsproducten of wasmiddelen kunnen ook irriterend zijn, evenals allergenen zoals pollen, huisstofmijt en dierenharen. Een uitbraak kan ook ontstaan door bepaald voedsel, zoals koemelk, citrusvruchten, scherpe kruiden en alcohol. Helaas zegt dit niet veel over individuele klachten. Probeer eens deze producten te laten staan en kijk hoe je huid reageert. Mochten de klachten door het weer ontstaan, dan is het lastiger een uitbraak te voorkomen. Misschien is de trigger vochtig weer of juist kou. Ook hormonen en stress kunnen klachten veroorzaken. Door deze lange lijst, die grotendeels bestaat uit factoren waar je weinig of geen invloed op hebt, duurt het vaak erg lang voordat je erachter komt wat de triggers zijn.
Hygiëne
Daarnaast zijn er theorieën, die de mate van hygiëne als oorzaak van neurodermitis zien. Er wordt gedacht dat wij 'te' hygiënisch zijn. Een baby kan geen afweer opbouwen tegen ziektekiemen, waardoor het enkel gericht is op het eigen lichaam en zo kunnen er allergieën en auto-immuunziekten ontstaan. Als bewijs wordt er verwezen naar kinderen die opgroeien op de boerderij of naar kinderen die oudere broers/zussen hebben, die minder kans hebben op het ontwikkelen van neurodermitis. Volgens deze theorie is te veel douchen en in bad gaan de grootste oorzaak. Dit kan de huid namelijk uitdrogen, waardoor de huidbarrière beschadigd raakt en er een uitbraak ontstaat.
Infecties
Nieuwe studies laten zien dat de kans op het ontwikkelen van neurodermitis hoger is, wanneer een baby vaak ziek is. Bepaalde infecties, diarree of een verkoudheid lijken de kans op atopisch eczeem te verhogen.
Hoe kun je neurodermitis behandelen?
Medicijnen
Bij een acute aanval wordt er vaak gekozen voor een behandeling met cortisol en immunosuppressiva. De ontstekingen worden behandeld en verdwijnen en het voorkomt dat het immuunsysteem de eigen huid 'aanvalt'. Helaas heeft deze behandeling bijwerkingen en is het niet geschikt voor de lange termijn. Het voorkomen van een aanval en van symptomen is daardoor erg belangrijk.
Voorkomen - de juiste huidverzorging
Om de uitbraak van uitslag en eczeem te voorkomen, moet eerst de huidbarrière versterkt worden. Is de huidbarrière sterk, dan is het voor ziektekiemen en irriterende stoffen niet meer zo makkelijk om door te dringen in de huid. Ook verliest de huid niet zo snel vocht. Ze zal minder droog en ruw aanvoelen, waardoor de jeuk zal afnemen. Je hebt niet meer de neiging om te gaan krabben en infecties en ontstekingen worden voorkomen. De huidbarrière kun je het beste versterken met de juiste huidverzorgingsproducten. Hydraterende producten voor in bad of voor onder de douche voorkomen dat de huid uitdroogt door warm water. Crèmes met ureum zijn erg geschikt voor volwassenen, bij kinderen onder de 6 jaar kan er een branderig gevoel optreden. Andere ingrediënten die goed werken zijn plantaardige glycerine, ceramiden, dosfatidylcholine, D-panthenol en plantaardige oliën zoals teunisbloemolie en borage olie. Let erop dat de producten een lage pH-waarde hebben en dat ze vrij zijn van conserveermiddelen, geur- en kleurstoffen, emulgatoren, paraffine en vaseline. Zoek naar speciale producten voor neurodermitis en houd rekening met je huidtype. Voor een droge huid is een vettige zalf het beste, terwijl een normale of vettige huid emulsies beter verdraagt.
Voorkomen - triggers herkennen en vermijden
Het mooiste zou zijn dat je ontdekt op welke stoffen je huid reageert. Een dagboek is hierbij het beste hulpmiddel. Schrijf nauwkeurig op hoe jij je dag doorbrengt. Denk hierbij aan hoe jij je voelt, wat je eet en drinkt, welke kleding je draagt, welk weer het is, welke planten bloeien, etc. Na verloop van tijd kun je misschien bepaalde patronen herkennen en zo bepalen welke stoffen je het beste kan vermijden. Schrijf dus ook goed op hoe je huid reageert. Zo kun je irritaties voorkomen.
Geschikte kleding
Draag het liefst kleding die je huid laat ademen. Kies voor katoen of zijde en draag losse kleding. Zo heb je minder last van wrijving en de huid 'krijgt lucht', waardoor zweten eveneens voorkomen wordt. Dit kan helpen irritaties te verminderen en te voorkomen.
Huidbescherming
Ga niet te lang onder de douche of in bad en kies voor lauwwarm water in plaats van warm water. Wrijf je huid niet droog, maar maak deppende bewegingen met een zachte handdoek. Draag bij het afwassen of het tuinieren speciale handschoenen. Verkoel de jeukende huid om te voorkomen dat je gaat krabben. Baby's kun je katoenen handschoentjes omdoen, zodat ze in hun slaap niet aan de huid kunnen krabben. Houd ook de vingernageltjes kort om krabben te voorkomen.
Alternatieve behandelmethoden
Naast cortisol en immunosuppressiva kun je ook voor alternatieve methoden kiezen. Bespreek het in ieder geval met je (huis)arts, zodat de behandeling op jou afgestemd kan worden. Voorbeelden van alternatieven zijn homeopathie, Bachbloesems of acupunctuur. Ook kun je huismiddeltjes proberen. Doeken doordrenkt met zwarte thee hebben dankzij het looizuur een herstellende werking en verminderen de jeuk. Sint-janskruidolie en teunisbloemolie verzorgen de huid intensief en kunnen het herstel bevorderen.
Neem voldoende rust
Tot slot: zorg goed voor jezelf! Stress en andere psychologische factoren zijn niet alleen lastig, maar het kan ook uitbraken veroorzaken. Probeer voldoende te slapen en help je lichaam en geest te ontspannen door bijvoorbeeld meditatie, yoga of een andere rustgevende hobby uit te oefenen. Zoek hulp wanneer je er zelf niet uit komt en onthoud dat je zeker niet de enige bent met dit vervelende huidprobleem.
Vragen?
Heb je nog vragen met betrekking tot neurodermitis? Neem dan gerust contact met ons op. Onze experts hebben uitgebreide vakkennis op het gebied van huidproblemen en helpen je graag verder! Persoonlijk advies is natuurlijk gratis en vrijblijvend.
