Een geïrriteerde, droge, jeukende en/of ontstoken huid is voor iedereen lastig, maar vooral voor jonge kinderen en baby's. Zij begrijpen niet waar het oncomfortabele gevoel vandaan komt, ze kunnen niet of nauwelijks aangeven waar ze last van hebben en ze weten al helemaal niet hoe ze het kunnen oplossen. Huilen, krabben en onrustig gedrag zijn voor baby's en kinderen de enige manieren om verlichting te zoeken. De kleintjes hebben er veel last van, net als de ouders. Zij zijn hulpeloos en zoeken wanhopig naar een oplossing. Neurodermitis, ook wel atopisch eczeem genoemd, komt bij baby's en kleine kinderen veel voor. In Duitsland heeft 1 op de 4 kinderen er last van. Van alle patiënten met een chronische inflammatoire huidziekte zijn 90% baby's en kinderen. Bij 60% van hen ontstaan de klachten in het eerste levensjaar. Dat is logisch, aangezien het immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld is. Tegelijkertijd zijn deze cijfers pijnlijk, aangezien wij de kleinsten het liefst willen beschermen. Wat kunnen de oorzaken zijn en hoe kun je klachten voorkomen en behandelen? Dat vertellen we je in dit blog.
Is atopisch eczeem erfelijk?
De oorzaken van neurodermitis zijn niet volledig vastgesteld, maar er zijn wel een aantal goede verklaringen. Als één van de ouders last heeft van atopisch eczeem, hooikoorts of astma, dan ligt de kans op een ziekte bij het kind tussen de 30% en 40%. Hebben beide ouders last van zo'n (huid)ziekte, dan ligt de kans rond de 60%. Het lijkt er dus op dat eczeem erfelijk is. Het eiwit filaggrine is van belang voor een gezonde opperhuid met diverse huidvetten. Wordt er te weinig filaggrine geproduceerd, dan is de huid minder goed in staat om vocht vast te houden. Ook zorgt dit tekort voor een verstoorde huidbarrière. Irriterende stoffen en ziektekiemen kunnen dan de huid binnendringen en ontstekingen en jeuk veroorzaken.
Teveel hygiëne?
Een andere aanname betreft de (overmatige) hygiëne in geïndustrialiseerde landen. Wij komen weinig in aanraking met irriterende stoffen, waardoor het immuunsysteem heftig reageert op kleine prikkels. Het regelmatig wassen van de huid kan de natuurlijke huidbarrière aantasten. Vooral bij baby's is deze kans groot, aangezien hun immuunsysteem en huidflora nog niet volledig zijn ontwikkeld.
Wat veroorzaakt een eczeemaanval?
De oorzaak vinden van een jeukende en ontstoken huid is te vergelijken met het spreekwoord 'zoeken naar een naald in een hooiberg'. Gelukkig zijn er een aantal irriterende factoren bekend die een aanval kunnen veroorzaken.
Allergie
Vaak zorgt een allergische reactie ervoor dat de klachten verergeren. Helaas is het vinden van een allergeen een flinke uitdaging. Baby's en kinderen kunnen bijvoorbeeld allergisch zijn voor geur- en kleurstoffen of voor conserveringsmiddelen. Deze stoffen komen voor in textiel, wasmiddelen, huidverzorgingsproducten en in voedsel. Een allergie voor koemelk, noten, eiwit, soja of gluten kan eczeem veroorzaken, net als dierenharen en tabaksrook. Dit is één van de redenen dat een rookvrije omgeving ontzettend belangrijk is voor baby's en kinderen.
Textiel op de huid
Bepaalde stoffen kunnen een irriterend effect hebben op de huid. Denk hierbij aan wol en polyester. Deze stoffen 'schuren' over de huid of laten haar niet ademen, wat de jeuk kan verergeren.
Immuunsysteem
Infecties verzwakken het immuunsysteem en kunnen daardoor eczeemklachten versterken. Voeding speelt hierbij een rol, aangezien vitamines en voedingsstoffen invloed hebben op de 'kracht' van het immuunsysteem. Ook een zwakke darmflora kan negatieve effecten op de huid hebben.
Omgeving
Het klimaat heeft invloed op de huid: in de winter drogen de verwarming en de koude wind de gevoelige huid nog sneller uit en in de zomer kan zweten de jeuk verergeren. Luchtvervuiling is tevens een factor die belastend voor de huid kan zijn.
Stress
Neurodermitis dankt de naam oorspronkelijk aan de aanname dat stress voor een eczeemaanval kan zorgen. De psychologische factor mag daarom niet buiten beschouwing worden gelaten.
Krabben
Krabben zorgt ervoor dat de vicieuze cirkel in stand blijft. Ziektekiemen kunnen de door het krabben beschadigde huid makkelijker binnendringen en zo ontstaan er weer nieuwe ontstekingen.
Doordat er zoveel mogelijke oorzaken zijn, is het lastig om overzicht te houden. Het bijhouden van een dagboek kan handig zijn. Schrijf bijvoorbeeld op wat je kind heeft gegeten, hoe was het weer, wat had hij of zij aan, hoe was de stemming en natuurlijk: hoe zag de huid eruit? Op basis van deze informatie en je onderbuikgevoel kun je al een stuk verder komen.
Hoe kun je klachten voorkomen?
Stop in elk geval met roken! Dat is sowieso altijd aan te raden, maar vooral wanneer je baby of kind last van atopisch eczeem heeft. Wanneer jij of je partner last heeft/hebben van atopisch eczeem, hooikoorts of astma, dan kun je de huid van je baby helpen door de eerste 4 maanden borstvoeding te geven. Zorg in deze periode voor een gevarieerd dieet, dat ook vis bevat. Is het geven van borstvoeding niet mogelijk of kies je ervoor om het niet te doen, dan kun je ook hypoallergene babyvoeding te gebruiken. Probiotica kan nuttig zijn omdat het bijdraagt aan een gezonde darmflora. Daarnaast kan vitamine D helpen, doordat het een versterkend effect heeft op het immuunsysteem. Vanaf de vierde maand kun je beginnen met aanvullende voeding. Kies voor veel groente en fruit (het liefst biologisch) en vermijd gluten en producten met koemelk. Wij raden je aan om dan te starten met een dagboek, zodat je kunt bijhouden hoe je kind reageert. Het identificeren van een intolerantie wordt daardoor makkelijker.
Hoe kun je klachten verminderen?
Het is gebruikelijk om voor de behandeling van eczeem een cortisonzalf voor te schrijven. Het geneest de ontstekingen en het biedt snel verlichting. Op de lange termijn kun je zelf ook veel doen om de klachten die bij eczeem horen te verlichten.
Kleding
Let op de kleding die je kind draagt. Kies voor natuurlijke stoffen, die de huid goed laten ademen, zoals katoen, viscose, zijde en linnen. Vooral witte kleding of kleding met lichte kleuren zijn zeer geschikt. Ze reflecteren het licht in de zomer, waardoor je kind koeler blijft. Ook bevat deze kleding weinig tot geen kleurstoffen die de huid kunnen irriteren. Kleed je baby niet te warm aan en zorg ervoor dat de slaapkamer goed gelucht wordt. Warmte kan de jeuk namelijk verergeren.
Huidverzorging
Smeer de huid goed in met crème, vooral in de winter. Doordat de huidbarrière bij neurodermitis verzwakt is, heeft zij extra bescherming nodig. De babyhuid met atopisch eczeem is zeer droog en heeft vaak een vettige zalf nodig. Acute aanvallen kun je het beste behandelen met een crème op waterbasis. Zodra de acute klachten verdwenen zijn, kun je weer een vettige crème gebruiken. Ureum wordt vaak gebruikt bij eczeem. Het werkt goed, maar het kan ook een branderig gevoel op de huid veroorzaken. Vermijd het gebruik van ureum bij baby's en probeer het voorzichtig uit bij kinderen. Let erop dat de huidverzorgingsproducten een lage pH-waarde hebben en dat ze goede ingrediënten bevatten, zoals plantaardige glycerine, ceramiden, fosfatidylcholine, D-panthenol en plantaardige oliën (bijvoorbeeld teunisbloemolie en borage olie). Vermijd conserveermiddelen, geur- en kleurstoffen, emulgatoren, paraffine en vaseline. Doe je kind niet te vaak in bad en let erop dat het water niet te warm is. Gebruik helder water of voeg een hydraterend product aan het badwater toe. Kamille helpt ontstekingen te genezen en zwarte thee (eerst laten afkoelen!) verlicht jeuk.
Liefde
Wil je bij de behandeling van eczeem ook letten op psychologische factoren? Probeer er dan voor te zorgen dat de omgeving zoveel mogelijk stressvrij is, zodat je kind zich optimaal kan ontwikkelen. Misschien zijn buiten in de natuur spelen en veel liefde en aandacht nog wel de beste medicijnen!
Heb je nog vragen over neurodermitis of wil je weten hoe jij de huid van je baby of kind het beste kan behandelen? Neem dan gerust contact met ons op. Wij voorzien je van persoonlijk advies dat gebaseerd is op vakkennis, zodat je kind zo snel mogelijk van de klachten af is.
